Ολοκληρώθηκε την Πέμπτη 5 Ιουνίου η εκδίκαση της έφεσης για τη ρατσιστική επίθεση που έλαβε χώρα στην πλατεία Σαπφούς τη Μυτιλήνη την 22η Απριλίου 2018. Επτά χρόνια μετά την επίθεση υπό τον κίνδυνο της παραγραφής, με 11 εκ των 14 αυτοπτών μαρτύρων/θυμάτων να μη βρίσκονται πια στην Ελλάδα, το Τριμελές Εφετείο Πλημμελημάτων Βορείου Αιγαίου αθώωσε λόγω αμφιβολιών, τους καταδικασθέντες σε πρώτο βαθμό για, μεταξύ άλλων, ρατσιστική επικίνδυνη σωματική βλάβη και απειλές κατά των προσφύγων, παρά την καταγραφή τους σε βίντεο τη στιγμή που έριπταν βαριά αντικείμενα, καθώς και τις σχετικές καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας.
Το χρονικό της υπόθεσης
Την Κυριακή 22 Απριλίου του 2018, μετά την καθιερωμένη υποστολή της σημαίας στην πλατεία Σαπφούς της Μυτιλήνης, περίπου 150 άτομα επιτέθηκαν σε 200 και πλέον πρόσφυγες, μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά, που είχαν συγκεντρωθεί στην πλατεία Σαπφούς διαμαρτυρόμενοι για τις συνθήκες στον καταυλισμό της Μόριας και για τον θάνατο ενός Αφγανού πρόσφυγα. Οι επιτιθέμενοι έριξαν πέτρες, μάρμαρα και κροτίδες προς τους συγκεντρωμένους, αλλά και τους εξύβρισαν και τους απείλησαν με προσβλητικές αναφορές στα εθνικά, φυλετικά και θρησκευτικά τους χαρακτηριστικά.
Δέκα μήνες μετά την επίθεση, τον Φεβρουάριο του 2019, ασκήθηκε τελικά ποινική δίωξη κατά 26 ανδρών που ταυτοποιήθηκαν από την Αστυνομική Διεύθυνση Λέσβου, μεταξύ άλλων και με το άρθρο 81Α του παλαιού Ποινικού Κώδικα (82Α του νέου ΠΚ) που τιμωρεί εγκλήματα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά.
Χωρίς ουδέποτε να συλλεχθούν πειστήρια από τον τόπο του εγκλήματος, κατόπιν σοβαρότατων καθυστερήσεων στο στάδιο της κύριας ανάκρισης όπου η υπόθεση είχε παγώσει για τουλάχιστον 3 χρόνια, και μετά από επανειλημμένες αναβολές, η πρωτοβάθμια δίκη έλαβε χώρα μόλις το 2024, κι έκρινε ενόχους 4 εκ των κατηγορουμένων για επικίνδυνη σωματική βλάβη με ρατσιστικά χαρακτηριστικά σε βάρος των προσφύγων και για επικίνδυνη σωματική βλάβη χωρίς ρατσιστικά χαρακτηριστικά σε βάρος αστυνομικών και άλλων παρευρισκόμενων. Οι ίδιοι κρίθηκαν επίσης ένοχοι για διακεκριμένη διατάραξη κοινής ειρήνης. 2 εξ αυτών κρίθηκαν ένοχοι επιπλέον και για απειλή με ρατσιστικά χαρακτηριστικά σε βάρος των προσφύγων. 17 κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι για απλή διατάραξη κοινής ειρήνης.
Ωστόσο, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, δικάζοντας έφεση που ασκήθηκε από 17 εκ των καταδικασθέντων, έκρινε ότι οι 4 άνδρες τέλεσαν μόνο το αδίκημα της διακεκριμένης διατάραξης κοινής ειρήνης. Παράλληλα, διατήρησε την καταδίκη για απλή διατάραξη κοινής ειρήνης για τους υπόλοιπους 10, αθώωσε έναν, κι απέρριψε την έφεση 2 ατόμων ως ανυποστήρικτη. Στους καταδικασθέντες, επεβλήθησαν ποινές φυλάκισης από 6 έως 9 μήνες με αναστολή, ενώ σε έναν επεβλήθη χρηματική ποινή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, ήδη στο στάδιο της προδικασίας, το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Μυτιλήνης είχε συμφωνήσει με την εισαγγελική πρόταση να μη γίνει εν τέλει κατηγορία για τις πράξεις της παράνομης οπλοφορίας και οπλοχρησίας που φερόταν ότι είχε τελεστεί από 7 εξ αυτών. Ομοίως, είχε συμφωνήσει να μη γίνει κατηγορία ούτε και για εγκληματική οργάνωση που επιδιώκει συστηματικά τη δημόσια υποκίνηση βίας/μίσους βάσει του Αντιρατσιστικού Νόμου, καθώς ούτε και για τη διακεκριμένη περίπτωση δημόσιας υποκίνηση βίας/μίσους από κοινού, παρά το κάλεσμα της διαδικτυακής ομάδας «ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΙΙ «Όλοι στην υποστολή σημαίας/ ΕΤΟΙΜΟΙ ΓΙΑ ΟΛΑ», το οποίο προηγήθηκε της επίθεσης. Παράλληλα, το Συμβούλιο αποφάσισε και την υποβάθμιση της κατηγορίας του κακουργήματος της απόπειρας σκοπούμενης βαριάς σωματικής βλάβης στο πλημμέλημα της απόπειρας μη σκοπούμενης βαριάς σωματικής βλάβης.
Τα ως άνω καταδεικνύουν την ιδιαίτερη σημασία της έγκαιρης και ενδελεχούς διερεύνησης και εκδίκασης εγκλημάτων μίσους, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ορθή αποτύπωση των πραγματικών περιστατικών, η διατήρηση του αποδεικτικού υλικού και η αποτελεσματική συμμετοχή των θυμάτων στην ποινική διαδικασία. Τούτο είναι απαραίτητο προκειμένου, όπως έχει επανειλημμένως υπογραμμίσει και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, «να επαναβεβαιώνεται συνεχώς η καταδίκη του ρατσισμού και του εθνοτικού μίσους από την κοινωνία και να διατηρείται η εμπιστοσύνη των μειονοτήτων στην ικανότητα των αρχών να τις προστατεύσουν από την απειλή της ρατσιστικής βίας».